Tuchtrecht
Tuchtrechtspraak gaat over de bestraffing van overtredingen in verenigingsverband. Van een overtreding is sprake wanneer gehandeld wordt in strijd met de statuten, reglementen of een besluit van de sportbond en soms ook van de internationale sportbond. Daarnaast kan er sprake zijn van een overtreding wanneer een lid de belangen van de bond schaadt of zich tegenover een medelid niet gedraagt zoals deze zich zou behoren te gedragen.
Het tuchtrecht kan naast het strafrecht bestaan want overtredingen die tegen de wet ingaan, kunnen zowel in het strafrecht als in het tuchtrecht worden behandeld.
Strafrecht versus tuchtrecht
In de sport is sprake van tuchtrecht maar af en toe komt ook het strafrecht ter sprake.
Wat is het verschil?
- Bij het strafrecht is de overheid de initiërende partij. Het gaat daarbij om de vraag of de betrokkene zich wel of niet aan een voor iedereen geldende gedragsnorm heeft gehouden.
- Tuchtrecht is een onderdeel van het verenigingsrecht en betreft het waarborgen van gedrag in een specifieke groep (zoals bijvoorbeeld een sportvereniging).
In sommige gevallen is de handeling en overtreding dusdanig ernstig dat het Openbaar Ministerie zich met de zaak inlaat en de zaak ook onder het strafrecht komt. Bijvoorbeeld bij zwaar grensoverschrijdend gedrag door een trainer: de bond spreekt vanuit het tuchtrecht als sanctie het royement van de trainer uit (meer is niet mogelijk) maar justitie start vervolgens een onderzoek en veroordeelt de betreffende trainer ook nog volgens het strafrecht.
Tuchtrecht is alleen van toepassing als beide partijen onder het tuchtrecht vallen. Een conflict tussen een lid van een sportvereniging of sportbond en een buitenstaander (geen lid) kan dus niet via het tuchtrecht worden bijgelegd. Zorg als vereniging dan ook dat zoveel mogelijk personen (vrijwilligers, trainers, sporters, bestuurders) die betrokken zijn bij de vereniging ook lid zijn van diezelfde vereniging.
Antidopingregels komen alleen in de sport voor. Deze gelden dus niet voor iedereen. In Nederland is het gebruik van doping niet strafbaar volgens het strafrecht maar wel volgens het tuchtrecht van sportbonden.
Het Instituut voor de Sportrechtspraak (ISR)
Het Instituut voor de Sportrechtspraak geeft invulling aan het tuchtrecht voor een groot aantal aangesloten (sport)organisaties, waaronder de Atletiekunie. De aangesloten organisaties hebben in hun statuten het ISR benoemd als (tucht-)rechtsprekend orgaan. Daarnaast sluiten zij een overeenkomst met het ISR waarin specifiek is afgesproken voor welke onderdelen zij zijn aangesloten. In het geval van de Atletiekunie is dit voor seksuele intimidatie, doping en matchfixing.
Het ISR is een stichting en vraagt een volwaardige vergoeding voor de uit te voeren rechtszittingen en beraadslagingen van de raadskamer. Gelet op deze vaak niet geringe kosten dient zorgvuldig afgewogen te worden welke zaken worden doorgestuurd naar het ISR en welke zaken door bemiddeling worden opgelost. De beslissing of een tuchtzaak wordt doorgeleid naar het ISR ligt in handen van de algemeen directeur van de Atletiekunie.
Tuchtrecht bij de Atletiekunie
Overtreding van het dopingreglement
Met name vanwege de complexe juridische en medische aspecten van dopingzaken en de financiële consequenties die daaraan verbonden kunnen zijn, is het voor veel sportbonden niet meer mogelijk om hiervoor eigen juristen in te zetten. Daarom heeft de Atletiekunie de behandeling van tuchtzaken uitbesteed aan het ISR.
Overtreding van wedstrijdregels
In de atletiek is het aantal geschillen dat direct te maken heeft met de wedstrijdatletiek gelukkig zeer gering. Over het algemeen worden deze geschillen direct door de wedstrijdleider beslist en bestaat een mogelijkheid tot beroep via de jury d'appèl. Deze geschillen worden dan ook nooit ter behandeling doorgestuurd naar het ISR.
Seksuele intimidatie
De behandeling van tuchtzaken of civielrechtelijke zaken op het gebied van seksuele intimidatie vragen een specifieke afhandeling. Verenigingen wordt geadviseerd om twee vertrouwenscontactpersonen te benoemen die als aanspreekpunt kunnen optreden voor slachtoffers maar ook voor beklaagden, en die een functie kunnen vervullen als meldpunt of vraagbaak over seksuele intimidatie. De vertrouwenscontactpersoon neemt niet zelf het initiatief om gevallen van seksuele intimidatie te behandelen, maar laat dit over aan daartoe opgeleide vertrouwenspersonen van Centrum Veilige Sport Nederland (CVSN) van NOC*NSF.
De vertrouwenscontactpersonen binnen de Atletiekunie hebben de taak om betrokkenen adequaat te informeren en door te verwijzen naar een vertrouwenspersoon van het CVSN. De vertrouwenspersonen van het CVSN zijn bevoegd en bekwaam om betrokkenen te begeleiden en klachten zorgvuldig af te handelen, dan wel door te geleiden naar een civielrechtelijke procedure.
Klachtenregeling
Voor klachten over leden van het bestuur of bestuurscommissies, directeur, medewerkers en vrijwilligers van het bondsbureau, of leden van de Unieraad en unieraadscommissies is een afzonderlijke klachtenregeling opgesteld. In alle overige gevallen waarbij sprake is van geschillen tussen leden van de Atletiekunie en waarbij het tuchtrecht van toepassing is, zal per geval worden beoordeeld op welke wijze tot een oplossing wordt gekomen.
