Naomi Jong: ‘De eerste keer als vrouw naar een wedstrijd was doodeng’

Voor velen is het invullen van het geslacht niet meer dan een vinkje op een inschrijfformulier. Voor Naomi is het wel een ‘big deal’. Het weerhoudt haar er soms zelfs van om mee te doen aan een wedstrijd. Het liefst zet ze zonder twijfel het vinkje bij ‘vrouw’. Zo wil ze zijn en zo voelt ze zich ook. Maar door haar recente transitie naar vrouw en haar deelname in de damescategorie is ze onzeker.

Toch zet ze knap door op weg naar een leven waarin ze volledig geaccepteerd wordt voor wie ze is. Stapje voor stapje boekt ze voortuitgang. Dat ze afgelopen winter als vrouw heeft deelgenomen aan de door haar zo geliefde Gelderse en Overijsselse crosscompetitie voelde als een grote overwinning.

Hetzelfde geldt voor haar eerste wedstrijd als Naomi, een jaar eerder. ‘Ik was verschrikkelijk nerveus’, blikt ze terug. ‘De ergste coronatijd was net achter de rug, dus ik was nog niet vaak als vrouw naar een drukke plek gegaan. Het was dan ook een echte vuurdoop. Ik was bang voor de reacties, hoe mensen mij zouden vinden, maar zeker ook op mijn deelname in de vrouwencategorie.’

Reacties

Die negatieve reacties kwamen er niet, al vermoedt ze dat er achter haar rug om wel over haar wordt gesproken. Ze begrijpt dat haar voorkomen vragen kan oproepen, dus kan dit enigszins accepteren. Ook snapt ze de twijfels die er wellicht bij tegenstanders zijn over haar deelname in de vrouwencategorie. Op sportieve gronden heeft ze er zelf ook moeite mee. ‘Ik zit nog in de fase waarin ik gesprekken voer in het ziekenhuis. Hierna begin ik met hormonen en krijg ik later in het traject de keuze of ik uiteindelijk ook een operatie wil. Puur op lichamelijke gronden ben ik dus nog niet 100 procent een vrouw. Het voelt dan ook niet helemaal eerlijk om bij de vrouwen mee te doen.’

Toch is er geen andere keuze. ‘Ik kan mezelf en alles waar ik doorheen moet niet serieus nemen als ik deelneem bij de mannen. En hoe kan ik dan van anderen verwachten dat ze mij accepteren als vrouw?’

Tweede plaats

Dit jaar eindigde ze als tweede bij de vrouwen in het eindklassement van de crosscompetitie. ‘Ik liep op één seconde de eerste plaats mis. De sporter in mij denkt ‘verdorie’. Aan de andere kant is het misschien wel beter dat ik niet heb gewonnen. Dat was waarschijnlijk niet door iedereen geaccepteerd. De tweede plek laat zien dat ik gewoon te verslaan ben.’

Naomi vindt eigenlijk dat ze zulke gedachten niet mag hebben, maar heeft nog geen manier gevonden om dit van zich af te zetten. ‘Dat ik mij minder vrij voel, belemmert deels mijn plezier. Toch wil ik graag wedstrijden blijven lopen, juist omdat ik het lopen zo leuk vind. Maar de massale wedstrijden ga ik eerder uit de weg. Des te meer mensen ergens zijn, des te groter de kans op negatieve reacties. En dan zo’n naam op je startnummer… iedereen kan het zien. Ik heb dit overigens niet alleen bij atletiek hoor. Ik heb sowieso moeite met grote gezelschappen en nog meer sinds ik in transitie ben.’

Van vraag naar overtuiging

Sinds vijf jaar speelt de gedachte bij Naomi dat ze zich meer vrouw voelt dan man. Het was er niet ineens, het was iets dat zich in haar jeugd langzaam ontwikkelde. Ze had op school vooral vriendinnetjes in plaats van vriendjes. Dat ze op kamp van groep 8 moest slapen bij de jongens in plaats van bij de meisjes voelde ook heel onnatuurlijk. Pas jaren later snapte ze waar dit gevoel vandaan kwam.

Wat begon als een vraag werd steeds meer een overtuiging. Na een jaar van twijfels was ze moedig genoeg om het gevoel te delen met haar ouders. Hoewel ze van hen inmiddels volop steun en acceptatie voelt, beseft ze dat dit ook voor hen niet altijd eenvoudig is. ‘Ze hebben altijd gezegd dat het ze niet zou verbazen als ik met een jongen thuis zou komen in plaats van een meisje. Ze hadden dus wel iets door, maar hadden er alleen het verkeerde labeltje aan gehangen. Mijn boodschap kwam daarom toch als een grote verrassing. Gelukkig beseffen ze dat ik niet ben veranderd van persoonlijkheid. Ik ben juist mezelf nu. Hier zijn veel gesprekken overheen gegaan, onderling maar ook met de seksuoloog.’

Haar vrienden pakten de boodschap heel goed op. Ze raakte niemand van haar vaste vriendenkring kwijt. Sterker nog, de band werd met sommigen zelfs beter dan ooit. Het sterkte Naomi in de overtuiging dat ze op de juiste weg was. Ze besloot haar transitie ook op papier door te zetten. In de zomer van 2020 liet ze zich bij de Universiteit van Utrecht, waar ze Biomedische Wetenschappen studeert, registreren als vrouw.

Online zoektocht

De volgende stap was de overgang van atleet naar atlete. Dit bleek nog niet zo eenvoudig. Ze begon een online zoektocht en schrok zich een hoedje van de verhalen van transgenders in de topsport. De haatreacties die ze las en de berichten over het uitsluiten van sporters door internationale bonden, raakten haar diep. Uiteindelijk stuitte ze op een document van het NOC*NSF waaruit bleek dat ze in de breedtesport mocht uitkomen in de categorie waarin ze zelf wilde.

Dit was precies waar ze naar op zoek was. Ze ging in gesprek met de vertrouwenscontactpersoon van de Atletiekunie die het goede nieuws bevestigde. Ze moest uiteindelijk bij haar club AV Cialfo in Epe zijn om de registratie te voltooien. ‘Ik heb een mailtje gestuurd en kreeg gelukkig een positieve reactie. Ze hebben het aangepast en wensten mij veel succes in het traject.’

Naomi beseft dat het voor de vereniging niet iets alledaags is. Nu ze dit proces achter de rug heeft, denkt ze echter dat een andere werkwijze fijner was geweest. ‘Het was voor mij, aan het begin van mijn sociale transitie, een flinke drempel om de Atletiekunie te benaderen met deze vraag. Het had enorm geholpen wanneer de club een tekstje op de website had gehad, bijvoorbeeld onder een kopje Veilig sportklimaat, waarin het duidelijk maakt dat je als transgender wordt geaccepteerd op de club. Dan zou ik eerst naar de club zijn gestapt om alles te regelen. Nog gemakkelijker was het geweest als ik zelf mijn geslacht had kunnen aanpassen in de ledenadministratie. Wanneer clubs werken met de Volta app is dit mogelijk.’

Inmiddels heeft ze alle papieren rond en dus ook de dispensatiedocumenten van de Atletiekunie op zak. ‘Dit geeft mij een fijn gevoel. Dan sta ik sterker wanneer iemand ooit bezwaar maakt tegen mijn deelname in de vrouwencategorie. Gelukkig heb ik ze nog nooit nodig gehad. Ik hoop met heel mijn hart dat dit ook zo blijft.’

Meer informatie

We zijn ons bewust van de actualiteiten en het besluit van World Athletics over transgenders in de topsport. Vanuit de Atletiekunie willen we benadrukken dat transgenderatleten in de breedtesport welkom zijn en mee kunnen doen in de categorie waarin ze zich prettig voelen. Heb je hier vragen over, neem dan gerust contact op met de afdeling wedstrijdsport, met het projectteam Veilig & Vertrouwd Sporten of met de vertrouwenscontactpersoon van de Atletiekunie of van je eigen club.

Op de website van de Atletiekunie vind je meer informatie over dit onderwerp onder het kopje veilig & vertrouwd sporten/diversiteit. Deze informatie wordt regelmatig geactualiseerd.