Routine is een gevaar voor Bart van Egeraat

Als het allemaal volgens plan loopt, zul je hem nauwelijks zien of horen. Ook als het mis gaat, corrigeert hij vanachter de schermen. De wedstrijdleider is een ware stille kracht. Maar wel de baas van alles. De regisseur, die de last van de eindverantwoording draagt. 'Als het programma uitloopt,' zegt Bart van Egeraat (49), 'is het ook mijn schuld. Had ik maar niet zo'n krappe planning moeten maken.'

En als het allemaal gesmeerd loopt? 'Ja, dan is er euforie natuurlijk.'

Zijn taak bij een baanwedstrijd is een chronoloog in elkaar te zetten, dat klopt als een bus. De wedstrijd moet precies volgens die tijdsplanning verlopen. Als dat lukt, is dat ook zijn kick. En zo kent ook de wedstrijdleider een personal best. Van Egeraat: 'Dat was tijdens de NK-indoor in Gent, 2008 denk ik. Een chronoloog van liefst négen uur, met B-junioren, masters én senioren. We liepen slechts twee minuten uit. Toen hebben we na afloop een flinke bolknak opgestoken.'

Een victory cigar dus om na afloop - moe en voldaan - de spanning van het lijf te laten glijden. Zo gaat het ook na de Bredase Singelloop, waar hij sinds 2000 wedstrijdleider is. 'Als het goed is gegaan, gaan er na afloop wel een paar biertjes doorheen. Daarvoor komen we met de tien mensen van de organiserende stichting en zo'n 150 van de 400 vrijwilligers bij elkaar in het Stadskantoor. Daar sluiten we elk jaar die lange dag af. Als je daar met z'n allen hard voor hebt gewerkt, het is allemaal goed gegaan en je hebt bijvoorbeeld een parkoersrecord beleefd, dan moet je die successen ook vieren met elkaar.'

Bart van Egeraat is - behalve één van de vijftien wedstrijdleiders die de Atletiekunie telt - ook scheidsrechter, technisch gedelegeerde en docent voor juryleden vanuit de bond. Zo verzorgde hij bijvoorbeeld eind vorig jaar ook een cursus in Suriname voor juryleden. Het werk van official ligt hem, het smaakt naar meer. Zo wil hij hogerop en ook buiten de landsgrenzen actief zijn. Zoals Björn Kuipers als voetbalscheidsrechter zijn ambities heeft en de mooiste, internationale wedstrijden mag fluiten. 'Dat wil ik dus ook.'

Komend najaar gaat hij op voor de cursus ATO; Area Technical Officer. Met die status mag hij Europese atletiekwedstrijden leiden. 'En één stap hoger is ITO, dan mag je dat dus in de hele wereld doen.' Met die internationale ambitie kijkt Van Egeraat al met een schuin oog naar de toekomst, naar de EK van 2016 in Amsterdam. Overigens kent Nederland op dit moment één ITO (Martin van Ooyen) en één ATO (Niels van der Aar).

Wat hem zo aantrekt in het vak van wedstrijdleider? 'Ik hou van puzzelen,' zegt Van Egeraat. 'Ik hou ervan mensen bij elkaar te brengen, verschillende belangen te verenigen. Zo'n complexe puzzel zoals een chronoloog maken, daarmee heb ik gewoon iets. Ik maak ook graag staafdiagrammen. Iets visueel maken, dat werkt gewoon beter. En dan een dag later nóg eens de hele zaak tegen het licht houden, wéér puzzelen. De NK voor junioren in Breda in 2012 was heel gecompliceerd, met vier categorieën. Ik heb er veertig uur aan gewerkt.'

Hij studeerde inspanningsfysiologie aan de VU in Amsterdam, raakte in die jaren nog meer doordrongen van het mooie van een complexe sport als atletiek. 'Ik was speerwerper, op mijn achttiende zelfs de beste van mijn jaargang met een persoonlijk record van 54.22 meter. Tot mijn schouder uit de kom ging. Tja, als je schouder de speer achterna gaat, is het over...' Carrière voorbij, maar Van Egeraat bleef bij de AV Sprint, waar hij inmiddels al bijna 40 jaar lid is, sinds kort zelfs erelid.

Wedstrijdleider zijn bij een wegwedstrijd als de Singelloop of bij een baanwedstrijd is totaal anders. Met name de spanning is geheel anders. 'Een wegwedstrijd zelf stelt niet zo veel voor, voor mij dan. Dat loopt wel. Je bent meer bezig met calamiteiten, omdat je met massa's mensen te maken hebt. Iemand kan onwel raken of een huis vliegt in brand en de hulpdiensten moeten erbij zien te komen. Dat soort spanning draagt elke wedstrijdleider met zich mee. Nu is het gelukkig altijd goed gegaan.'

'Je bent dus minder met de wedstrijd zelf bezig, maar des te meer met die massa lopers en toeschouwers. En dat worden er in Breda ook steeds meer. De aanwas is ongelooflijk, we gaan naar 13.000 à 14.000 deelnemers op 6 oktober, met zestig procent méér inschrijvingen vergeleken met vorig jaar rond deze tijd. We gaan nu voor het eerst met startvakken werken, ook om bij de finish meer spreiding te krijgen. Je wilt niet dat daar een paar duizend lopers komen stil te staan.'

De spanning bij een baanwedstrijd is die rond de chronoloog. 'Zit er tempo in de wedstrijd? Is de planning te krap? En er kan zoveel misgaan. Een atleet kan zomaar door de callroom lopen, zonder borstnummer bijvoorbeeld. Daar heb je in de chronoloog meteen last van. Of juryleden die een fout maken - het zijn immers ook gewoon mensen. Of de starter heeft een offday...'

Bart van Egeraat is bij de komende ASICS NK voor senioren in het Olympisch Stadion voor de tweede keer wedstrijdleider, na zijn debuut in 2010. 'Bij zo'n evenement van twee dagen heb je standaard een assistent, in dit geval Ton Groenendaal. Belangrijk, Ton kijkt mee bij het samenstellen van het chronoloog. Hij moet bij mij een tunnelvisie voorkomen. Ook zijn er namens de Atletiekunie twee technisch gedelegeerden. Bovendien hebben we te maken met de mensen van de NOS en we leggen het chronoloog ook voor aan de bondscoaches. Die mogen er dus ook iets over zeggen. Zijn ze allemaal akkoord, dan is het chronoloog in concept klaar.'

Simpelweg het chronoloog van 2012 overnemen, is wat hem betreft uitgesloten. 'Dat kan praktisch gezien ook niet, omdat dit jaar de 10.000 meter en 20 kilometer snelwandelen zijn toegevoegd aan het programma. En we hebben op de 100 meter voorrondes, met 36 extra atleten. Je kunt wel delen van de planning van vorig jaar overnemen: wat goed was, wat werkte. Maar liever begin ik bij nul. Routine is een gevaar. Het moet ook mijn chronoloog zijn.'

In Amsterdam krijgt Van Egeraat op 20 en 21 juli tijdens de NK te maken met de event presentation, verzorgd door Frans van Berlo en de mensen van Match. 'Filmpjes, interviews tussendoor van onze 'host' op het middenterrein, Rob van Pul. Bij alle technische onderdelen stellen we de twaalf deelnemers voor, wat dus betekent dat je in die twee minuten niks anders kunt laten gebeuren. En we hebben de premiums, de mooiste finales. Ook daar gaan we de deelnemers voorstellen. Ze komen het stadion binnen via de Marathonpoort met een pupil aan de hand. Net als bij het voetbal. Leuk voor die kinderen, bovendien zetten we de smaakmakers van de atletiek extra in het zonnetje.'

'Dat maakt het,' erkent Bart van Egeraat, 'allemaal wel wat complexer. Omdat er een aspect bij komt, waar je in het chronoloog rekening mee moet houden.' Maar zorgen lijkt hij zich niet te maken, gezien de glimlach waarmee hij vooruit blikt. Het is alsof hij een nieuwe bolknak al in de binnenzak heeft zitten.

Tekst: Pim van Esschoten
Foto: Erik van Leeuwen