Rennend reïntegreren bij AV Spiridon
Bij AV Spiridon zijn ze er enthousiast over. 'Ik word er warm van,' zegt trainer Wim Henderson. Bij de gemeente Gilze en Rijen spreken ze met trots over de aanpak. 'Succesvoller dan de klassieke trajecten,' aldus wethouder Rolph Dols. En deelnemer Marc van Veen zegt: 'Het heeft me veel gebracht. Dat lopen doet iets met je hoofd.'
Reïintegratie. Van uitkering naar werk. Belangrijk thema in een land met 694.000 werklozen (CBS, augustus 2013), een getal dat ook nog eens snel oploopt. In de gemeente Gilze en Rijen maken zo'n 450 mensen gebruik van een bijstandsuitkering. Dols: 'Banen zijn er onvoldoende. Dan kun je zeggen: we doen niks, maar dan vallen veel mensen terug. Ze verliezen hun vaste ritme, ze zakken weg in een isolement.'
Doorgaans laten gemeenten de reïntegratie over aan professionele bureaus. Rolph Dols had een ander idee. 'Ik ben ooit bij Manchester United geweest. Daar trainden ook werklozen. Nee, niet bij Sir Alex Ferguson zelf, maar wel op het trainingscomplex van de club. Ze moesten 's ochtends op tijd aanwezig zijn, ook al hadden ze misschien niet altijd zin. Zoiets, dacht ik, moet hier ook kunnen. Ik heb het bij Spiridon voorgelegd. Willen jullie meedenken? Ze waren haast nog enthousiaster, dan ik zelf.'
Reïintegratie. Van uitkering naar werk. Belangrijk thema in een land met 694.000 werklozen (CBS, augustus 2013), een getal dat ook nog eens snel oploopt. In de gemeente Gilze en Rijen maken zo'n 450 mensen gebruik van een bijstandsuitkering. Dols: 'Banen zijn er onvoldoende. Dan kun je zeggen: we doen niks, maar dan vallen veel mensen terug. Ze verliezen hun vaste ritme, ze zakken weg in een isolement.'
Doorgaans laten gemeenten de reïntegratie over aan professionele bureaus. Rolph Dols had een ander idee. 'Ik ben ooit bij Manchester United geweest. Daar trainden ook werklozen. Nee, niet bij Sir Alex Ferguson zelf, maar wel op het trainingscomplex van de club. Ze moesten 's ochtends op tijd aanwezig zijn, ook al hadden ze misschien niet altijd zin. Zoiets, dacht ik, moet hier ook kunnen. Ik heb het bij Spiridon voorgelegd. Willen jullie meedenken? Ze waren haast nog enthousiaster, dan ik zelf.'
Paar spelregels
In het najaar van 2012 werd begonnen met de eerste loopgroep; een traject van 16 weken à la Start to Run. Het traject kent een paar spelregels. Deelname is vrijwillig, maar wie 'ja' zegt moet dinsdag en donderdag 's ochtends om half negen aanwezig zijn. Verplicht, dat geeft structuur. Zelfvertrouwen en gezondheid zijn de twee andere peilers van de aanpak. Ilze van Dongen, consulent reïntegratie: 'Soms zeggen mensen spontaan mee te doen, soms twijfelen mensen en er zijn mensen die het echt niet leuk vinden. Maar de meesten zijn enthousiast.'
De gemeente koopt schoenen voor de deelnemers. 'Zo'n tachtig à honderd euro is voor mensen in de bijstand een groot bedrag,' aldus Dols. 'Die drempel willen we wegnemen. Bovendien voorkomt het blessures en dus uitval.' Trainer Wim Henderson: 'Het was voor ons ook een voorwaarde. Toch hebben we er ook een tussen die op blote voeten loopt.'
Dols: 'Dit is voor ons een creatieve manier om inhoud te geven aan onze opdracht tot re-integratie. Door mensen in beweging te krijgen, letterlijk. Het is ons heel goed bevallen, die eerste keer. Het vraagt wel veel van de trainers. Je kunt niet effe je lesje afdraaien, het zijn soms heel intense gesprekken die je voert. Maar het is ook zó waardevol, daar kan geen re-integratiebureau tegenop.' Wim Henderson: 'Voor ons is het boeiender dan de doorsnee loopgroep.'
Peter von Meijenfeldt, voorzitter van Spiridon én trainer: 'Het is nooit routine met deze groepen. Er gebeuren altijd onverwachte dingen.' Mieke Henderson: 'Het draait niet alleen om het sportieve. Je moet de mensen meer aandacht geven dan bij ander groepen. Soms is iemand stiller dan anders. Dat maakt het ook interessant. Na verloop van tijd zie je mensen los komen. In de groep zijn ze de moeite waard, ze hebben een rol. Als ze een paar keer niet zijn geweest, worden ze gemist.' Mieke Henderson is trainster nordic walking. 'Dat hebben we,' zegt wethouder Dols, 'bij de tweede groep dit voorjaar toegevoegd. Niet iedereen kan immers hardlopen.'
De gemeente koopt schoenen voor de deelnemers. 'Zo'n tachtig à honderd euro is voor mensen in de bijstand een groot bedrag,' aldus Dols. 'Die drempel willen we wegnemen. Bovendien voorkomt het blessures en dus uitval.' Trainer Wim Henderson: 'Het was voor ons ook een voorwaarde. Toch hebben we er ook een tussen die op blote voeten loopt.'
Dols: 'Dit is voor ons een creatieve manier om inhoud te geven aan onze opdracht tot re-integratie. Door mensen in beweging te krijgen, letterlijk. Het is ons heel goed bevallen, die eerste keer. Het vraagt wel veel van de trainers. Je kunt niet effe je lesje afdraaien, het zijn soms heel intense gesprekken die je voert. Maar het is ook zó waardevol, daar kan geen re-integratiebureau tegenop.' Wim Henderson: 'Voor ons is het boeiender dan de doorsnee loopgroep.'
Peter von Meijenfeldt, voorzitter van Spiridon én trainer: 'Het is nooit routine met deze groepen. Er gebeuren altijd onverwachte dingen.' Mieke Henderson: 'Het draait niet alleen om het sportieve. Je moet de mensen meer aandacht geven dan bij ander groepen. Soms is iemand stiller dan anders. Dat maakt het ook interessant. Na verloop van tijd zie je mensen los komen. In de groep zijn ze de moeite waard, ze hebben een rol. Als ze een paar keer niet zijn geweest, worden ze gemist.' Mieke Henderson is trainster nordic walking. 'Dat hebben we,' zegt wethouder Dols, 'bij de tweede groep dit voorjaar toegevoegd. Niet iedereen kan immers hardlopen.'
Flinke deuk
Dat leek Marc van Veen een mooie keuze, dat wandelen met stokken, toen hij zich dit voorjaar aanmeldde. 'Tot Wim zei: Wandelen? Jij? Kom nou, een gezonde vent. Jij gaat hardlopen... Maar ja, je denkt dat je dat niet kunt. Ik heb in 2011 mijn ontslag gekregen, onverwacht. Dat zorgt toch voor een flinke deuk. Ik wilde wel iets aan sport gaan doen, maar koos voor de veilige weg.'
Tot Wim Henderson dus ingreep. Marc van Veen ging rennen, werd uitgedaagd grenzen op te zoeken en is daar nu - een half jaar later - heel blij mee. 'Het heeft me zelfvertrouwen gegeven, omdat ik dus inderdaad méér kan. Maar ook het lopen in de groep heeft me veel gebracht. De contacten met de anderen, de gesprekken. Het zorgt voor regelmaat, haalt je uit een sociaal isolement. Je hebt toch dat stempeltje. Hier weet je dat je er niet alleen voor staat. Je durft er over te praten, het is geen taboe. Eigenlijk is het niet te beschrijven. Een fantastisch traject.' Hij herinnert zich die eerste keer dat ze acht minuten achtereen moesten lopen. 'En dat fluitje dat die acht minuten voorbij waren, dat fluitje wilde maar niet komen... Weet je wat, zeiden we tegen elkaar, we kopen zelf wel zo'n fluitje.'
Wim Henderson: 'Je had ze moeten zien toen ze het haalden. Die high five's, alsof ze de finish van de New York Marathon hadden gehaald.'
Marc van Veen is blijven trainen. 'Dan rij ik naar het clubhuis, zet m'n fietsje tegen de gevel en ren het bos in. Dat lopen doet veel met je. Je voelt je trots dat je iets kunt.'
Tot Wim Henderson dus ingreep. Marc van Veen ging rennen, werd uitgedaagd grenzen op te zoeken en is daar nu - een half jaar later - heel blij mee. 'Het heeft me zelfvertrouwen gegeven, omdat ik dus inderdaad méér kan. Maar ook het lopen in de groep heeft me veel gebracht. De contacten met de anderen, de gesprekken. Het zorgt voor regelmaat, haalt je uit een sociaal isolement. Je hebt toch dat stempeltje. Hier weet je dat je er niet alleen voor staat. Je durft er over te praten, het is geen taboe. Eigenlijk is het niet te beschrijven. Een fantastisch traject.' Hij herinnert zich die eerste keer dat ze acht minuten achtereen moesten lopen. 'En dat fluitje dat die acht minuten voorbij waren, dat fluitje wilde maar niet komen... Weet je wat, zeiden we tegen elkaar, we kopen zelf wel zo'n fluitje.'
Wim Henderson: 'Je had ze moeten zien toen ze het haalden. Die high five's, alsof ze de finish van de New York Marathon hadden gehaald.'
Marc van Veen is blijven trainen. 'Dan rij ik naar het clubhuis, zet m'n fietsje tegen de gevel en ren het bos in. Dat lopen doet veel met je. Je voelt je trots dat je iets kunt.'
Rennend gemeenteloket
Dat bos, pal naast het welhaast romantische atletiekbaantje (vintage!) van Spiridon, speelt ook een rol in het slagen van de aanpak. Mieke: 'Heerlijk natuurlijk, zo 's morgens om half negen. We zien reeën, hazen.' En het vermoeden bestaat dat er een mol meeloopt. 'Henri,' vertelt Marc van Veen, 'heeft ontdekt dat hij gewoon een groot looptalent is. Volgens ons is hij ook geen beginner, maar loopt hij al járen. Daarom noemen we hem ook De Mol.' Wim Henderson: 'Na de training gaan ze in het clubhuis een uurtje koffieleuten. Geweldig, die gesprekken ook. Ik moet ze er om elf uur ook echt uitgooien.' Peter von Meijenfeldt: 'Ik heb ook nooit zo gelachen als met deze groep. Goeie moppen.' Handig is ook, dat Ilze van Dongen meeloopt. Een rennend gemeenteloket, zogezegd. 'Dat leek ons bij de gemeente zinvol, meedoen. Maar dat moet ik tijdens een vergadering net iets te hard hebben geroepen. Ik was vervolgens zelf de klos...'
Dit najaar gaan weer twee groepen van vijftien deelnemers van start. Wat het de gemeente Gilze en Rijen inmiddels heeft opgeleverd, kan wethouder Dols niet in cijfers aangeven. 'Natuurlijk, daar moet je ook naar kijken. Net als de financiële kant. Maar de insteek is vooral dat mensen stappen maken, dat we voorkomen dat ze in een isolement komen. Je kunt niet iedereen zo aan een nieuwe baan helpen, je kunt wel zorgen dat ze socialiseren. Elk mens is de moeite waard, zoals ook Den Haag stelt dat iedereen meetelt. Dat onderstrepen we hier. Ik loop af en toe zelf mee, omdat ik met m'n poten in de klei wil staan. Vorig jaar zei iemand tegen me, dat ze een nieuw mens was geworden. Het is niet alleen maar hallelujah is, dat weet ik. Soms raken ze toch in een dip. Dan is het mooi dat ze elkaar er hier weer uit kunnen trekken.'
Een schijntje
Een getal noemt Dols ook niet bij de vraag wat het de gemeente kost. 'Een schijntje vergeleken bij de reguliere reïntegratie. Succesvoller ook nog. En dat in een tijd waarin we het met minder geld moeten doen en dus creatief moeten zijn.'
Overigens, Marc van Veen is weer aan de slag. Voor enkele maanden bij de gemeente. Gilze en Rijen is inmiddels benaderd door Etten-Leur en Den Bosch. Ze zijn geïnteresseerd in de aanpak. Wim Henderson: 'Misschien is het ook iets voor andere atletiekclubs.' Het is de kracht van sport. Rolph Dols corrigeert: 'Nee, het is de lokale kracht. Niks dikke rapporten met mooie volzinnen. Even bellen en doen.'
Tekst: Pim van Esschoten
