Hardlopen met vluchtelingen: de eerste ervaringen

Op verschillende plaatsen in Nederland zijn atletiekverenigingen en loopgroepen actief bij het organiseren van sportactiviteiten voor vluchtelingen. Ook in Nijmegen meldden diverse trainers zich aan. Piet van Orsouw heeft met zijn loopgroep van Gezond Hardlopen de eerste ervaringen opgedaan.

Heumensoord

Van Orsouw woont vlakbij het grote vluchtelingencentrum Heumensoord en bij de atletiekbaan Brakkenstein, in het zuiden van Nijmegen. Al sinds 2007 biedt hij loopcursussen aan onder het motto “Samen Uit, Samen Thuis”. Bijna dagelijks vertrekt hij met loopgroepen de bossen in. ‘Bij mij staat niet de prestatie, maar het samen genieten en de gezondheid voorop’, zo schetst hij zijn aanpak. In natuurgebied Heumensoord heeft het COA in september een tijdelijke noodopvang voor 3000 vluchtelingen gecreëerd. De Nijmeegse organisatie voor buurt- en wijkwerk STIP deed een oproep aan onder meer sportclubs om activiteiten te organiseren voor deze groep.

Enthousiasme

Van Orsouw: ‘Ik kwam in die periode net terug uit Portugal, waar ik samen met enkele anderen een deel van de route naar Santiago de Compostella had gelopen. Niet zozeer omdat ik religieus ben, maar de spiritualiteit spreekt me aan. Toen ik bij thuiskomst die oproep zag, wist ik dat ik daar iets mee wilde doen.’ Ook trainers van enkele verenigingen kwamen in actie. Gerard Rongen begon als vrijwilliger sportkleding en schoenen in te zamelen, waardoor bij Nijmegen Atletiek een voorraad kon worden gevormd. En Van Orsouw toog op een woensdagochtend naar de poort van Heumensoord met Jeroen van Gisbergen, collega trainer. ‘Ik wist uiteraard niet wat ik kon verwachten. Dat kamp is met die duizenden bewoners een mierennest. Maar ik zag wel een paar mensen die in hun gewone kleding en op gewone schoenen aan het hardlopen waren. Die hebben we benaderd – gelukkig spraken er een paar Engels – en aangeboden dat we hen wel wilde trainen. Daar werd meteen enthousiast op gereageerd.’

Zevenheuvelenloop

Van Orsouw begon met een groepje van acht bewoners van Heumensoord. Een week later was de groep gegroeid tot twintig en inmiddels zijn het er 35 tot 40. In principe kan iedereen twee keer per week trainen. Ze hebben ook gebruik kunnen maken van de ingezamelde kleding en schoenen. Op zaterdag doen ze mee met de training van mijn eigen lopers. Dat is één groot feest: Nederlanders, Eritreeërs, Syriërs en ik meen ook een paar Afghanen doen mee. Mijn eigen groep reageerde heel positief. Lang niet iedereen spreekt Engels, maar om hard te lopen heb je dat ook niet nodig. Humor neemt altijd een grote plaats in bij mij en ook daar heb je niet altijd taal voor nodig.’ Een twintigtal lopers kreeg een startbewijs voor de Zevenheuvelenloop. De Eritreeërs waren extra enthousiast, omdat hun held, de wereldkampioen op de marathon Ghirmay Ghebreslassie tot de deelnemers behoorde. ‘De snelste uit onze groep finishte ruim binnen het uur, terwijl ik in de trainingen kon zien dat hij nog lang niet in vorm is’, zegt Van Orsouw. ‘Maar dat is uiteraard geen wonder na de tocht die ze hebben moeten maken.’

Differentiatie

Het maakt ook duidelijk dat de groep lopers uit het vluchtelingenkamp van heel verschillend niveau is. Van Orsouw: ‘In deze eerste weken was dat geen probleem. Een deel van de groep vond heel makkelijk aansluiting bij mijn eigen lopers, die ook vooral recreatief bezig zijn. Ik ben altijd heel voorzichtig om overbelasting te voorkomen en dat is ook nodig bij mensen die net weer beginnen te sporten. Bovendien benader ik mensen individueel en krijgt ieder opdrachten op het eigen niveau. Maar er zitten ook echte talenten tussen, die wellicht beter tot hun recht komen in een trainingsgroep die meer prestatie- en wedstrijdgericht bezig is. We moeten gaan differentiëren.’ Daarover heeft Van Orsouw inmiddels overleg gehad met andere trainers en verenigingen die in Nijmegen actief zijn. Er wordt momenteel gezocht naar studenten van de sportopleiding van de Hogeschool Arnhem Nijmegen (HAN), die hieraan mee willen werken. Ook voor het verstrekken van kleding en schoeisel wordt naar vrijwilligers gezocht, om de trainers op dit punt te ontlasten.

Vertrouwde situatie

Hij beschikt inmiddels over 06-nummers van een tiental vluchtelingen en kan met hen in het Engels overleggen over de plannen. In het kamp hangt een aankondiging van de trainingen. In Jeroen van Gisbergen vond Van Orsouw een coach die met hem samenwerkt. ‘Dat vind ik prettig, want ik ken deze mensen nog niet of nauwelijks. Je weet niet hoeveel er de volgende keer klaar staan om mee te doen. En tijdens een training kan er altijd wat gebeuren, waardoor je een tweede man of vrouw nodig hebt als assistentie. Er hoeft bijvoorbeeld maar iemand te verdwalen of een enkel te verstuiken. Terwijl het juist voor deze mensen heel belangrijk is om een vertrouwde situatie te creëren.’

Vooruit kijken en plezier hebben

Van Orsouw gaat niet voorbij aan de traumatische ervaringen die veel vluchtelingen hebben opgelopen. ‘Zelf heb ik door allerlei omstandigheden een tijd in Portugal gewoond. Ik weet een heel klein beetje hoe het is om in een vreemde omgeving terecht te komen. Dat vertel ik ook wel, al voeg ik eraan toe dat het wel iets anders is dan wat zij hebben doorgemaakt. Maar ik benadruk dat het er in het lopen om gaat vooruit te kijken en plezier te hebben met elkaar.’

Taalles

Wat niet wegneemt dat hij inmiddels ook andere vragen krijgt. ‘Een aantal vluchtelingen wil graag taalles krijgen buiten het kamp. Ik heb onder mijn huis een redelijk grote kantine, waar mijn lopers zich altijd verzamelen. We zoeken nu naar vrijwilligers die daar deze lessen willen verzorgen.’ Van Orsouw is zich er ook van bewust dat de vluchtelingen niet al te lang in Nijmegen zullen blijven. Kamp Heumensoord gaat in principe in de zomer van 2016 dicht. ‘We moeten er naar streven dat iedere vluchteling een contactpersoon heeft, die kan helpen om na een verhuizing weer aansluiting te krijgen bij een loopgroep of vereniging in de nieuwe omgeving. Je kunt er niet vanuit gaan dat deze mensen meteen hun eigen weg zullen vinden.’

Meer informatie over Gezond Hardlopen en de methode van Piet van Orsouw is hier te vinden.

Ook elders activiteiten

Ook andere atletiekverenigingen en loopgroepen zijn in actie gekomen voor vluchtelingen. Hieronder enkele voorbeelden:

• A.V. Climax in Ede meldt op haar website dat bewoners van de Mauritskazerne op verschillende avonden kunnen meetrainen met bestaande groepen en dat er overleg is over een aanbod voor kinderen. Ook wordt kleding en schoeisel ingezameld.
• AV’56 in Goes kondigde op de regionale radio een campagne aan om bewoners van het plaatselijke asielzoekerscentrum uit te nodigen om naar de club te komen.
• ARGO in Doetinchem vraagt via de website om schoenen voor vluchtelingen in een plaatselijke opvang. Een van de trainers verzorgt daar wekelijks een training.
• Bij Marathon Pim Mulier in Hengelo is Ronald Rumawatine begonnen met het aanbod van trainingen voor vluchtelingen. Hier verzorgt het COA busvervoer naar het FBK Stadion.

Ervaringen uitwisselen bij Atletiekunie

De Atletiekunie wil graag weten of verenigingen, loopgroepen en trainers kennis en ervaring uit willen wisselen met het aanbod aan vluchtelingen. Als dat zo blijkt te zijn, zullen de accountmanagers daar een gelegenheid voor zoeken. Ze willen ook graag op de hoogte blijven van de diverse activiteiten op dit gebied.

Aanmelding is mogelijk via een email naar Bob Thomassen, Jeroen Straathof of Andre Hoogink.

Tekst: Cors van den Brink
Foto: Helen Arenz