Egmond: elk jaar weer een kwestie van kiezen

Wie kiest voor de \"Halve van Egmond\" staat ieder jaar voor lastige keuzes. Dat was dit jaar niet anders: wat draag je bij temperaturen rond het vriespunt en welke route kies je over het strand?

Sammy Kitwara kwam niet bij van het lachen toen hij vrijdag arriveerde in Egmond aan Zee. De Keniaan was niet verrast door de zee. Ook in eigen land liep hij wel langs de kust. Maar dat er hier echt óp het strand gelopen zouden worden, had hij niet verwacht. ‘Dit is toch geen cross?\", vroeg hij zich af.
‘Kun je wel zwemmen\', plaagde Michel Butter hem. ‘Want je weet maar nooit wat er hier gebeurt.\'

Maar de 17.000 ingeschreven deelnemers aan de 41-ste editie van de \"PWN Egmond Halve Marathon\", zoals het evenement officieel heet, mochten rekenen op prachtig weer. Het strand was mooi breed, omdat het bij de start nagenoeg eb was. Maar wie - zoals een van de tradities voorschrijft - \'s ochtends het zand langs het zeewater al even had getest, kwam toch wat bedrogen uit. Vóór het kustdorp leek het een keihard bevroren vlakte. Richting Bakkum, waar de lopers het strand af gaan, was de doorgang smaller en hier en daar veel minder makkelijk te belopen.

Onzekerheden
Onzekerheden zijn kenmerkend voor de jaarlijkse \"nieuwjaarsreceptie\" van de Nederlands wegatletiek. Die begint al op zaterdagmiddag, als hotel Zuiderduin en de andere horeca-gelegenheden in de regio even ontwaken uit hun winterslaap om de duizenden gasten te ontvangen. Wie van de wedstrijd een \"weekendje weg\" maakt, kan \'s avonds al terecht bij Le Champion. De organisatie verzorgde ook dit jaar weer een programma in Zuiderduin, met deels informatie en deels amusement.
Dat sloot af met een loterij. Een van de prijzen: op de foto met Michel Butter. De marathonloper werd voor de gelegenheid geïnterviewd door Cees Pronk, adjunct-directeur van organisator Le Champion.
Eerst was er de terugblik: het gejuich van het publiek en de ongelovige blik van de atleet zelf, in het Olympisch stadion van Amsterdam: de finish van Butter\'s laatste marathon werd in beeld en geluid getoond.
Pronk: ‘Was het nou 2.09.58, Michel?\'
‘Ik zeg altijd gewoon 2.09, hoor.\'

Na de marathon was Butter voor acht dagen naar Cyprus vertrokken, om daarna uitgerust te beginnen met de opbouw. Eerst een half uurtje, dan drie kwartier en vervolgens een uur. Pas na een maand begonnen de intensieve trainingen weer - en die wierpen hun vruchten al gauw af. Zelfverzekerd en vastberaden sprak hij het publiek toe over zijn toekomstdromen: ‘Natuurlijk droom ik over het Nederlands record. Ik denk dat ik dat kan halen, al weet ik nog niet wanneer.\' Zijn eerste doel is onder de 2.10 uur lopen in de Rotterdam Marathon; iets dat nog geen enkele Nederlander is gelukt, tot nu toe.

Beroepsavonturier
Een heel andere lopersfilosofie heeft ultraloopster Jolanda Linschoten. Ze is beroepsavonturier, auteur en fotograaf. ‘Lopen is in zekere zin een reis\', zo begon ze haar presentatie zaterdagavond. Een jaar lang heeft ze zich toegelegd op hardlopen en ze heeft in die twaalf maanden de Marathon des Sables, de Bob Graham Round, de Ultra Tour du Mont Blanc en de Grand Raid de la Reunion gelopen, allemaal ultralange en ultrazware wedstrijden. Een filmpje liet zien hoe ze 250 kilometer dwars door de woestijn rende tijdens de Marathon des Sables.
Een van de voorbereidende wedstrijden hiervoor was de halve marathon van Egmond, maar dan in een week van 250 trainingskilometers. ‘Het mooie van lopen in de woestijn, of eigenlijk van ultralopen in het algemeen, is dat het je uit je comfortzone trekt\', weet Linschoten inmiddels. Het is een les in nederigheid: de lopers in de woestijn lijken, gefilmd van een afstand, niet meer dan zandkorreltjes in de hete, droge wind. Over het bijzondere jaar in haar avontuurlijke leven schreef ze het boek \"Eenzame uren\".
Maar dan dus die loterij, en de gelukkigen die ofwel een weekendje Zuiderduin, ofwel een startnummer voor volgend jaar, ofwel een fotoshoot met Michel Butter wonnen. Alle prijzen leken in het niet te vallen bij die foto. Na alle hilariteit zakte een deel van het publiek af naar de pub in het hotel, voor een laatste afzakkertje.

Kids Challenge
Van de deelnemers aan het evenement in Egmond startten er zo\'n 13.500 op de halve marathon en de zo\'n 3500 op de kwart marathon,. Die al om 10.30 uur van start gaan. Nieuw in het programma was de Egmond Kids Challenge. Zo\'n 75 kinderen tussen 6 en 13 jaar namen daaraan deel.
‘Een groot succes\', aldus Joris Lauwerijssen, die samen met twee medestudenten van de opleiding sporteconomie van de Fontys Hogeschool in Tilburg verantwoordelijk was voor dit programma. ‘We hadden op het strand een hindernisbaan aangelegd. De kinderen moesten onder meer door een tunnel kruipen, tegen een hoop zand opklimmen en door autobanden en over strobalen klauteren. We kregen veel positieve reactie, zowel van de deelnemers als van de ouders\', aldus Lauwerijssen. Hij was een van de in totaal 700 mensen die vandaag voor Le Champion in actie waren om het complete loopevenement in goede banen te leiden.

Aan of uit?
‘Wat trekken we aan, wat laten we uit?\' Die vraag hebben de lopers zich zondagochtend gesteld toen ze zich door de zon konden laten wekken, waar ook zagen dat autoruiten en kleine plassen bevroren waren. Voor de kopgroepen van de mannen en de vrouwen was het geen al te groot probleem: zij stonden met blote benen te bibberen op de eerste startrijen. Wel was er een opmerkelijk verschil: waar de Nederlanders overwegend met blote armen langs de zee liepen, hielden de Afrikanen hun bovenlijf liever helemaal bedekt.
Datzelfde geldt ook voor de meer recreatief ingestelde lopers. Wie verder in de achterhoede liep, had zich meestal dikker aangekleed dan wie dichter bij de voorhoede bleef. Verwonderlijk is dat niet: in vijf kwartier koel je minder af dan als je meer dan twee uur onderweg bent.

Kuddedier
Voor het bewijs voor de stelling dat de meeste mensen de instelling van een kuddedier hebben, hoef je in Egmond geen Diederik Stapel van stal te halen. Wie na het rondje van drie kilometer door het dorp als eerste het strand op komt, bepaalt de route door het zand. De keuze valt meestal op een smalle strook vlak langs het water. Maar dit jaar was er een alternatief: een hoge, ogenschijnlijk harde zandrug tussen zee en muien.
Butter c.s. waagden zich daar niet aan. Achter in het veld kozen enkele andere lopers wél voor die mogelijkheid - met het risico dat ze door het zilte water zouden moeten waden om de strandopgang te bereiken. En langzamerhand kregen die waaghalzen steeds meer volgers.
Geen gekke keuze overigens, zo bleek uit het relaas van Butter. ‘Het strand werd steeds muller. Op een gegeven moment was ik zelfs bang dat ik de boot zou missen, maar gelukkig kwam ik ook weer op een harder stuk terecht.\' Zo blijft het voortdurend kiezen in Egmond.

Uitslagen
Butter zou uiteindelijk als beste Nederlander eindigen, op een negende plaats en met een tijd van 1.02.46. Hij hield Khalid Choukoud 12 seconden achter zich. Tom Wiggers werd 12-de en derde Nederlander in 1.03.40.
Het trio maakte ook al deel uit van de kopgroep van twaalf atleten die zich op het strand vormde. Die spatte uiteen toen de Afrikanen in de duinen het tempo stevig opvoerden. De Ethiopiër Abera Kuma was uiteindelijk de snelste in 1.01.20, gevolgd door de Keniaan Vincent Kipruto (1.01.36). Beiden wisten de snelste vrouwen, die negen minuten eerder waren gestart, te passeren. Ethiopiër Bonsa Diba slaagde daar niet in, hij werd derde in 1.01.53.
De winst bij de vrouwen ging naar Helah Kiprop (Ken) in 1.10.55, die in een felle eindsprint landgenote Fiomena Chepchirchir één seconde voorbleef. Derde werd Yebrgual Melese (Eth) in 1.11.14.
Van de Nederlandse vrouwen was Andrea Deelstra de snelste in 1.15.12, voor Ruth van der Meijden (1.15.26) en Miranda Boonstra (1.16.10).

Alle winnaars, ook van de vele master-categorieën, troffen elkaar in de namiddag opnieuw in hotel Zuiderduin. Ook dat is traditie in Egmond: het jaarlijkse blarenbal voor deelnemers en toeschouwers. Dat bezoek je niet alleen voor de gezelligheid, maar ook om te wachten tot die enige uitvalsweg van het dorp weer enigszins filevrij is.
Alle lopers lieten gezamenlijk 12.664 euro achter in Egmond: dat was de opbrengst van actie voor goed drinkwater in ontwikkelingslanden, waarvoor ook sponsor PWN zich inzet.

Tekst: Cors van den Brink en Barbara Kerkhof, fotografie: Erik van Leeuwen.