Frans van Berlo bewaart de rust
Zie het als de brug van een forse oceaanstomer, maar dan hoog in het stadion. Daar staat een crew van zo'n vijftien man die wordt aangestuurd door de manager Event Presentation. Met een enkel woord of gebaar, meer niet. Toch is Frans van Berlo niet de kapitein op het schip, die eer is aan wedstrijdleider Niels van der Aar. Van Berlo is de stuurman, hij heeft de regie over beeld en geluid en over de microfonisten, de floormanagers en de host op het veld.
'Het is een toneelspel,' wat Van Berlo (52) betreft. 'Je kunt alles immers vooraf oefenen. Zo'n openingswoordje van de host moet sprankelen. Dat kun je oefenen en de tekst moet je uit je hoofd kennen. Ik heb zo'n Nederlands kampioenschap over twee dagen van tevoren ook al een keer of zeven beleefd.'
De crux is om het hoofd koel te houden. 'Niemand merkt het, maar we nemen heel wat ad hoc beslissingen binnen drie à vijf seconden. Samen met Niels. Als we ingrijpen hebben wij al in ons hoofd wat zo'n beslissing betekent voor drie of vier minuten later. Als het startschot klinkt, zijn wij al met iets anders bezig. Juist omdat je het hele NK van tevoren al zo vaak hebt beleefd, weten we waar de kritische momenten zitten. Waar gaat het mis, wat is het alternatief? Dan bewaar je je rust. Nou ja... dat straal je uit. Van binnen ben je niet altijd zo rustig.'
De zondag tijdens het afgelopen NK omschrijft Van Berlo als 'een extreme dag'. Opmerkelijk, het leek toch allemaal soepel te gaan. 'Niks gemerkt? Dat is mooi. Normaal gesproken heb je altijd wel drie of vier van die hachelijke momenten over een heel weekeinde. Nu hadden we er alleen zondag al vijf of zes. Acht van de tien keer gaan die dingen ook goed, juist omdat we zo zijn voorbereid.'
Het fenomeen event presentation bestaat al langer, toch was 2012 het jaar waarin de Atletiekunie er serieus werk van ging maken om het verder te ontwikkelen. De ervaring van kapitein Van der Aar en stuurman Van Berlo is inmiddels zo gegroeid, dat ze ook voor de EK over twee jaar in hetzelfde Olympisch Stadion zijn gevraagd.
'Een verrassing en een eer natuurlijk om dan aan het roer te mogen staan,' zegt Van Berlo. 'Maar het draait echt niet om mij. Ik ben een tandwieltje zoals iedereen in het team. En als één tandwieltje niet lekker draait, loopt het verkeerd. Natuurlijk moet iemand de kar trekken en boven het team staan. Het is niet anders. Maar de persoon die de muziek inregelt is net zo belangrijk.'
Nu nog is hij de enige binnen de Atletiekunie die de functie van manager event presentation op zich kan nemen. 'Dat moet je niet willen. Voor mezelf niet, ook voor de Atletiekunie niet. We zijn nu bezig Edwin Hamerlink op te leiden en ook voor volgend jaar hebben we iemand op het oog. Met drie EP-managers zijn we minder kwetsbaar. Niet iedereen,' zegt Van Berlo, 'is geschikt voor de functie. Er zijn er genoeg die die spanning niet willen, niet aankunnen. En je hebt mensen die het juist als uitdaging zien. Edwin is zo'n iemand.'
Frans van Berlo is van GAC Gemert, de atletiekclub uit het mooiste dorp van Brabant. Volgens Frans van Berlo. 'Mijn beste prestatie was 1.90 bij het hoogspringen, mijn passie. Ik deed de meerkamp in de tijd van Robert de Wit. Ik was geen ster, ik heb de 100 meter één keer bijna onder de elf seconden gelopen. Drie keer deed ik mee aan de NK-junioren en eindigde achter in het veld. Meedoen was mijn doel, meer niet.'
Bij zijn sportief hoogtepunt - die sprong over 1.90 dus - moet Rien Stout nog aanwezig zijn geweest, denkt Van Berlo. Eén microfonist, dat was het destijds wel. Vandaag de dag is de aankleding met beelden en muzikale omlijsting zo veel uitgebreider, zeker sinds 2012. Het past simpelweg in deze tijd. Toch wil Van Berlo waken voor te veel show en muziek. 'We hadden voor dit NK ook extra dingen in gedachte. Maar te veel side events ondermijnt de wedstrijd zelf. Het is een risico.'
Toch staat de ontwikkeling niet stil, weet Van Berlo. 'Het is nooit klaar. Net als in de techniek. Dachten we tien jaar geleden dat we nu allemaal een smartphone zouden hebben? Wat het over tien jaar wordt weet ik niet, maar wel dat het weer anders zal zijn. In 2012 zijn we begonnen echt iets te maken van de event presentation. En waar staan we nu? We hebben flinke stappen gemaakt. Kijk ik twee jaar verder, dan zijn we er nog lang niet. We zitten nu op een 6,5 en het moet naar 8,5 en liever nog een 9. Het moet echt beter. Vooral in de uitvoering, de dingen die we dus van tevoren kunnen oefen. Dat toneelspel, dat doen we nog niet genoeg.'
In de afgelopen jaren is hij achter de schermen gaan kijken bij andere sporten. Bij boksen, schaatsen, shorttrack en wielrennen. 'Want wat doen ze toch in Thialf? Uiteindelijk gaat het om twee mensen in de baan, meer is het niet. En toch zit die hal vol. Waarom kunnen wij dat niet?'
Hij mocht ook meelopen met Ferdy Geeroms, die bij de Van Damme Memorial in Brussel met de scepter zwaait over de event presentation. Het geldt al jaren als schoolvoorbeeld van hoe entertainment en sport hand in hand kunnen gaan. 'Die 50.000 mensen in het stadion zijn natuurlijk fantastisch. Toch waren er ook momenten dat het over the top was. Want als je overal om je heen mensen met de handen over hun oren ziet zitten omdat het geluidsvolume veel te hoog is...'
Van Berlo bezocht ook de wedstrijden in Heusden en Luik. Atletiek, frieten en bier. 'Elk jaar jaar vier- tot vijfduizend toeschouwers die na afloop allemaal weten dat ze er volgend weer bij zijn. Dát wil je. Het is niet alleen de wedstrijd, maar ook de aankleding met side events en een mascotte. Het publiek moet het gevoel hebben dat ze een avondje uit zijn. De wedstrijd alleen is niet genoeg om bij de EK over twee jaar vijf dagen 20.000 mensen hier te hebben. De sluiting, een paar weken voor de opening van de Olympische Spelen; dat moet één groot feest worden met Rio in gedachten...'
Hij verheugt zich nu al. Toch gaat het uiteindelijk om de atletiek, benadrukt Van Berlo steeds. Het draait om de momenten als Dafne Schippers op de NK naar 6.78 meter en een nieuw Nederlands record springt. Dan ook moeten Van Berlo en zijn team excelleren en razendsnel op het hoogtepunt inspelen. Kippenvel kreeg Van Berlo toen hij zag en hoorde hoe 'zijn' microfonist met waterige ogen en overslaande stem verslag deed. 'Dat Wycher van den Bremen die emoties durfde te tonen, dat vond ik fantastisch. Vergis je niet in de betrokkenheid van die microfonisten en hoeveel tijd ze er wel niet insteken.'
Dat geldt ook voor Frans van Berlo zelf. 'Nadine Broersen volg ik al sinds ze nog juniore was en meedeed aan de Brabantse meerkamp bij ons, bij GAC. De ontwikkeling die ze heeft doorgemaakt, zeker vanaf Götzis in 2012, dat is zo immens mooi. Dat doet mij wel wat.' Hoe had Frans van Berlo uit het mooie Gemert het eerder gezegd? Zijn rust zit aan de buitenkant.
Tekst: Pim van Esschoten
Foto's: Karel Delvoye
