De wereld van tijdregistratie: chiptiming

De gemiddelde hardloper denkt er amper over na: de chip die zijn tijd registreert. Hij spelt het startnummer voor een hardloopwedstrijd op z’n shirt, zonder te weten wat er allemaal bij chiptiming komt kijken. Maarten Krol (56) is Senior Timer bij Mylaps Event Timing, het bedrijf dat de tijdregistratie en uitslagverwerking doet bij de meeste grote hardloopwedstrijden in Nederland. Hij was er in 1994 al bij, toen met de ChampionChip de eerste chip-registratie zijn intrede deed in het hardlopen. Maarten geeft een kijkje in de wereld van tijdregistratie.

Bij chiptiming wordt de tijdsregistratie verzorgd met een systeem dat werkt met RFID, radio frequency identification, waarbij een heel kleine chip op de schoen, om de enkel of achter het startnummer zit bevestigd. Inmiddels zijn de meeste hardloopwedstrijden overgegaan naar een chip in het startnummer, Mylaps Bibtag. Maarten is als Senior Timer hoofverantwoordelijk voor de tijdregistratie van een race, dat doet hij voor zo’n zeventig hardloopwedstrijden per jaar. Hij zit al 25 jaar in de business. ‘Het is naast werk ook absoluut een passie en hobby, anders hou je het niet zo lang vol,’lacht Maarten.

‘Tijdens een wedstrijd kijkt een Timer naar dát wat niet klopt’

Schoen versus startnummer

‘Momenteel kiezen veruit de meeste evenementen voor een chip in het startnummer. Tot zo’n tien jaar geleden zat de chip meestal aan de schoen bevestigd. Ook die schoen-chip werkt door middel van RFID, alleen heeft deze een veel lagere frequentie. Dat is dan ook, naast de prijs, meteen één van de grote voordelen van de chip in het startnummer: deze kan op een grotere afstand registeren. De chip op de schoen haalt een afstand van maximaal 50 cm. Dat betekent: de chip moet aan de schoen bevestigd zijn zodat de afstand tot de antennes in de matten beperkt is en zo het signaal kan worden opgepikt. Stopt iemand de chip in z’n broekzak? Dan word je als loper al gemist en heb je geen uitslag.

Met de chip in het startnummer is het bereik groter, maar hierdoor moet je ook je software aanpassen op foutregistraties. De chip registreert namelijk ook iemand een meter vóór de finish. Dus is het zaak om het sterkte signaal te gebruiken: het moment dat iemand óp de mat stapt en dus werkelijk finisht. Er zijn nog meer dingen waar je achter de schermen rekening mee moet houden: iemand kan bijvoorbeeld met zijn startnummer voor de 10 km opgespeld, staan te kijken naar de 5km. Maar die loper wil je niet meenemen in je tijdregistratie van die 10 km race. Foutregistraties ondervangen we deels door software, en is deels handwerk. Bij een wedstrijd ben je als timer meer bezig met kijken naar wat niet klopt, dan naar dat wat wel klopt. Hoe groter de wedstrijd en hoe meer deelnemers hoe meer werk dat tijdens en na de wedstrijd oplevert. Dat heeft niet altijd met tijdregistratieproblemen te maken. Tegenwoordig hebben we steeds meer werk aan de mails over het feit dat de GPS van horloges van lopers een andere tijd of afstand hebben geregistreerd. Maar GPS is lang niet zo betrouwbaar als onze registratie, wanneer je 100 mensen met dezelfde GPS dezelfde route laat lopen, krijg je 50 verschillende afstanden.’

‘Halverwege ingestapt of drinkbelt over chip?’

Vrouw is man?

‘Iets heel anders waar we alert op zijn tijdens een wedstrijd: wie finisht er? Bij grote wedstrijden die snel zijn uitverkocht, worden startnummers veel doorgeven. Wat niet erg is, als we het maar even weten. Nu gebeurt het regelmatig dat bijvoorbeeld een top-10 “vrouw” in de 55+ leeftijdsklasse, in werkelijkheid een jongen van 23 jaar is. Wanneer we de uitslag opmaken, hebben we altijd even contact met de jury. Wanneer zij geen vrouw hebben genoteerd bij de finish op die bewuste tijd, betekent het meestal dat iemand een startnummer heeft doorgegeven. Soms kijken we bij twijfel de beelden terug.

Een andere voorbeeld waarbij er een foute registratie kan ontstaan, in dit geval per ongeluk: een drinkbelt over het startnummer dragen. De chip kan niet tegen water, vandaar dat er een schuimrubbertje achter zit zodat deze niet in direct contact met het lichaam staat. Het gebeurt wel eens bij een marathon dat de tijd pas halverwege geregistreerd is. Dat kán betekenen dat iemand op dat punt pas is ingestapt, maar ook dat de waterflessen op dat moment leeg raakten. Ook in zo’n geval kun je terugvallen op de beelden die onderweg gemaakt worden.

Maar soms halen we er ook echte valsspelers uit. Ooit liep een Spaanse man tijdens de Amsterdam Marathon van km 15 tot en met km 25 zo bizar veel sneller dan de rest van z’n race, dat viel op. Na terugkijken van de beelden, bleek dat hij het stuk had afgesneden.’

‘De voorbereidingen zijn echt het halve werk’

Het werk van een Timer

Mylaps verzorgt in Nederland de tijdregistratie van zo’n 350 wedstrijden per jaar, niet alleen hardloopraces maar ook, triatlons en wielrenwedstrijden. ‘Ons werk begint met het voorbereiden van een wedstrijd: wat voor een race is het? welke afstanden zijn er? waar moet er geresisteerd worden? Dan zet je de data base met deelnemers van de wedstrijdorganisatie, over in onze eigen database. Je bereidt ook de uitslagen voor en eventuele tussenstanden. Organisaties willen ook vaak teamklassementen met bepaalde regels omtrent tijden of punten die afhankelijk van geslacht en leeftijd berekend moeten worden. De voorbereidingen zijn in dit geval écht het halve werk, de andere helft komt tijdens de wedstrijd zelf. Het systeem moet goed geïnstalleerd zijn en blijven functioneren. Zodra het startschot klinkt, drukken wij ook een ‘startknop’ in zodat de registratie begint. Tijdens de race controleer je onder andere de tijden die binnenkomen. Meestal komt het hoofdjurylid of de wedstrijdleider na afloop naar ons toe om hun waarnemingen van bijvoorbeeld de eerste tien finishers, te controleren met onze bevindingen. En wordt er een record gelopen? Dan is onze registratie ook nodig.’

‘We doen veel, naast de uitslag delen’

Informatie voor ongeruste partners en de politie

‘Afhankelijk van de grootte van een wedstrijd, doe je er naast basis-tijdregistratie nog van alles eromheen. Bij de doorsnee wedstrijd gaat het om een uitslag overall, een uitslag per categorie voor de speaker, prijsuitreiking en online na afloop. Bij wedstrijden als de marathon in Amsterdam of Rotterdam gaat dat veel verder. Grote evenementen willen live registratie, informatie via een App., feeds naar de tv die tussenstanden communiceert, live foto’s naar App. Ook wil een organisatie soms speciale dingen weten: hoeveel mensen er op bepaald punt gepasseerd zijn, vanuit veiligheidsoverwegingen bijvoorbeeld. Of de centrale meldkamer wil toegang hebben tot alle gegevens zodat ze bij een medische calamiteit, weten wie een bepaalde deelnemer is. Ook gebeurt het dat ze precies willen weten wanneer en waar een loper voor het laatst gezien, of eigenlijk geregistreerd is. Bijvoorbeeld omdat de partner hem niet heeft zien langs komen en niet weet waar hij of zij is. Ooit heb ik zelfs een hele tijd een politieagent naast me gehad, ik moest hem een seintje geven wanneer iemand zou finishen, die persoon werd gezocht. Dat is wel uitzonderlijk hoor, dat gebeurde me één keer in al die 25 jaar. Maar we doen wel veel naast de standaard informatie delen: namelijk de uitslag. En dat maakt het werk ook zo leuk om te doen.’

Tekst: Esther Vliege
Fotografie: Erik van Leeuwen (Amsterdam marathon 2019)